ณ วันนี้ โลกมีแพนด้าเหลืออยู่เพียงประมาณ 1,000 ตัวเท่านั้นเอง และ 20 ตัว อาศัยอยู่ในสวนสัตว์นอกประเทศจีน ส่วนที่เหลืออยู่ ในสวนสัตว์จีนบ้างและอยู่ในป่าบ้าง โดยเฉพาะในบริเวณจีนตอนกลางที่มีภูเขาสูง ที่ที่มันชอบอยู่คือที่ระดับความสูง 1,500-3,000 เมตร ซึ่งมีเมฆหมอกปกคลุมตลอดเวลา
มันชอบกินไผ่และลำต้นไผ่เป็นอาหารประมาณวันละ 10-20 กิโลกรัม เพราะใบ ไผ่มีคาร์โบไฮเดรท โปรตีน และเกลือแร่มากกว่าต้นไผ่ ดังนั้นการไร้ซึ่งใบไผ่ จะทำให้มันไร้ซึ่งชีวิตด้วย ตามปกติแพนด้าไม่ใช่สัตว์กินพืชแต่เป็นสัตว์กินเนื้อ แต่เมื่อมันเป็นสัตว์ที่เชื่องช้า การไล่ล่าจับสัตว์อื่นเป็นอาหารจึงทำได้ยาก ดังนั้น มันจึงหันมาบริโภคพืชแทน แพนด้าชอบน้ำผึ้งเหมือนสัตว์ตระกูลหมีชนิดอื่นๆ และใช้เวลาหาอาหารวันละประมาณ 14 ชั่วโมง ส่วนอีก 10 ชั่วโมงที่เหลือ เป็นเวลานอน
นักชีววิทยาได้สังเกตเห็นว่า มือของแพนด้ามีนิ้ว 6 นิ้ว ซึ่งช่วยให้มันสามารถจับยึดกิ่งไผ่ได้กระชับและคล่อง และแพนด้าตัวเมีย มักชอบสืบพันธุ์กับตัวผู้ที่มีความเป็นนักกีฬาสูง เพราะเหตุว่าพื้นที่ที่แพนด้าใช้ในการหาอาหารนั้น กว้างใหญ่ไพศาลคือมีขนาดตั้งแต่
4.0-6.6 ตารางกิโลเมตร และตัวมันมีจำนวนน้อย ดังนั้น โอกาสที่ตัวผู้กับตัวเมียจะไม่ได้พบกันจึงสูง แต่เมื่อถึงเวลาสืบพันธุ์ตัวเมีย จะส่งเสียงเรียกร้องเหมือนแกะ และใช้กลิ่นในการสื่อสาร โดยมันจะขับฮอร์โมนความต้องการทางเพศออกมาจากต่อมที่อยู่บริเวณ ฐานหางของมัน แล้วลูบไล้ฮอร์โมนนี้ตามบริเวณโคนต้นไม้ เพื่อบอกตัวผู้ถึงสภาพของมันว่า พร้อมสำหรับการผสมพันธุ์แล้ว เมื่อแพนด้าตัวผู้ได้กลิ่นนี้ มันก็สามารถแยกแยะได้ว่าเป็นกลิ่นของแพนด้าตัวเมียตัวใดที่ส่งข่าวถึงมัน
ระบบฮอร์โมนของแพนด้าก็เป็นเรื่องที่น่าแปลกใจเช่นกัน เพราะตัวเมียจะตกไข่ประมาณปีละครั้งเท่านั้นเอง นักชีววิทยาได้สังเกต เห็นว่าเวลาตัวผู้ได้กลิ่นเพศจากตัวเมีย มันมักมีอารมณ์เพศรุนแรง แต่ก็ใช้เวลาสั้นมากเพียงครั้งละ 30-60 วินาที และเมื่อเสพสม แล้วแพนด้าตัวผู้ก็จะเดินกลับเข้าป่าไผ่เพื่อดำรงชีวิตแบบแพนด้าโสดอีกครั้งหนึ่ง จนกระทั่งถึงเวลาที่แพนด้าตัวเมียหลั่งฮอร์โมนอีก ในปีต่อไปและตามปกตินั้นแพนด้าจะผสมพันธุ์กันระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม มันใช้เวลาในการตั้งครรภ์ตั้งแต่ 3-6 เดือน จึงคลอดในราวเดือนสิงหาคม-กันยายน ลูกแพนด้ามีลำตัวยาวและหนักเพียง 0.5 กิโลกรัม คือหนักเพียง 1/900 เท่า ของน้ำหนักตัวแม่มัน ผิวมีสีชมพู ไม่มีขนตามตัว ตาของลูกแพนด้าแรกเกิดจะปิดตลอดเวลา จนกระทั่งอีก 1 เดือนต่อมา ตาจึงเปิดตามปกติ แพนด้าจะคลอด ลูกคราวละ 2 ตัว แต่แม่แพนด้ามักเลือกลูกของมันเพียงตัวเดียวเพราะมันพบว่าภาระในการเลี้ยงดูลูกอ่อนนานตั้ง 4-5 เดือนนั้น หนักเกินไปสำหรับลูก 2 ตัว ดังนั้น มันจึงปล่อยให้ตัวหนึ่งตายไปอย่างจงใจ
ตามปกติแพนด้าเป็นแม่ที่ดี มันจะเลี้ยงลูกอย่างทะนุถนอมนานถึง 1 ปีครึ่ง ซึ่งนับว่านานกว่าสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่นๆ และเวลา มันให้อาหารมันจะอุ้มลูกน้อยของมันแนบอกเหมือนคน
แพนด้าป่วยเป็นโรคได้ง่ายเหมือนสัตว์ชนิดอื่น โรคที่มักพบเห็นบ่อยคือ โรคพยาธิ โรคระบบหายใจ ระบบการย่อยอาหาร สมองอักเสบ และโรคโลหิตจาง แพนด้าที่อาศัยอยู่ในประเทศจีนมีอายุยืนประมาณ 30 ปี ในขณะที่แพนด้านอกประเทศมีอายุยืนเพียง 14 ปีเท่านั้นเอง
แพนด้าตัวผู้เป็นสัตว์สันโดษที่ไม่ชอบต่อสู้กันแต่ชอบอยู่ห่างกัน ส่วนตัวเมียนั้นดุกว่าและสู้กันบ่อย เวลาแพนด้าต่างเพศถูกจับขังรวมกัน หากเข้ากันไม่ได้มันจะสู้กัน หรือไม่เช่นนั้นตัวผู้ก็จะเดินหนีไป แต่ถึงแม้นิสัยจะเข้ากันได้ มันก็แทบจะไม่มีกิจกรรมทางเพศร่วมกัน ผู้ดูแลสวนสัตว์ได้พบว่า 70% ของแพนด้าตัวเมียที่ได้รับการเลี้ยงดูในสวนสัตว์ไม่มีระดู และ 90% ของตัวผู้ที่ถูกเลี้ยงปฏิเสธการจับคู่ และนี่ก็คือเหตุผลหนึ่งที่มีส่วนในการทำให้ประชากรแพนด้าลดจำนวนลง
ในปี พ.ศ. 2527 เมื่อโลกตระหนักว่า แพนด้าเป็นสัตว์ที่ใกล้จะสูญพันธุ์ รัฐบาลจีนภายใต้การสนับสนุนขององค์การสหประชาชาติ จึงได้จัดตั้ง Research Center for the Protection of the Giant Panda and Its Ecosystem ขึ้น Wolong Reserve ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 1 ล้านไร่ เพื่อสงวนและอนุรักษ์แพนด้า เพราะได้พบว่า แพนด้าถูกลอบยิงและการสูญเสียป่าไผ่ ได้คุกคามชีวิตของแพนด้ามาก ณ วันนี้ตลาดฮ่องกง ไต้หวันและญี่ปุ่นซื้อขายหนังแพนด้าในราคาสูงถึง 500,000 บาท เงินมหาศาลเช่นนี้ได้ทำให้คนบุกรุกเข้าไปในที่ที่มันอาศัยอยู่ การตัดป่าไผ่ การสร้างบ้านพักที่ระเกะระกะทำให้ป่าถูกแยกออกเป็นส่วนๆ เมื่อเนื้อที่ป่าถูกจำกัด แพนด้าจึงถูกบังคับให้ผสมพันธุ์กันเอง ทำให้สายพันธุ์เสื่อมและแพนด้าตัวเมียตั้งครรภ์น้อย รัฐบาลจีนจึงได้ตั้ง มาตรการขอร้องให้ประชาชนจีนอพยพออกจากป่าสงวนของแพนด้า โดยให้เงินเป็นสินน้ำใจทั้งนี้ก็เพื่อทำให้พื้นที่ป่าสำหรับแพนด้า เพิ่มสูงขึ้นประมาณ 70%
ในวารสาร Science ฉบับเดือนเมษายน พ.ศ. 2544 Jianguo Liu แห่งมหาวิทยาลัย Michigan State ในสหรัฐอเมริกา ได้รายงานว่า ขณะนี้ป่าไผ่ในประเทศจีนได้ลดขนาดลงมาก โดยเฉพาะที่ป่า Wolong ซึ่งต้นไผ่ที่นั่นในแต่ละปีได้ลดจำนวนลง เร็วกว่าที่คาดหวังมาก เหตุการณ์เช่นนี้จึงนับว่าเป็นภัยต่อการอยู่รอดของแพนด้ามาก และเท่านั้นยังไม่พอ J. Liu ยังได้สำรวจพบอีกว่า ในแต่ละปีที่เลี้ยงแพนด้านี้มีคน 140,000 คน มาเยี่ยมเยือน จำนวนคนที่มากมหาศาลนี้ทำให้ชีวิตของแพนด้าไร้ความสงบสุข และการออกลูกหนึ่งครั้งในทุกๆ 2 ปี ก็มีส่วนทำให้แพนด้าสืบพันธุ์ได้น้อย การถูกลอบยิงทั้งๆ ที่รัฐบาลจีนประกาศลงโทษคนยิง โดยให้ติดคุก 2 ปี ก็ไม่รุนแรงพอ และฟางเส้นสุดท้ายที่จะทำให้แพนด้าสูญพันธุ์เร็วก็คือ การที่คนจีนได้อพยพไปอาศัยอยู่ในพื้นป่า มาย่างหมูเป็นอาหารขายนักท่องเที่ยวกันจนป่าไผ่ได้ลดขนาดไปทุกวัน
หนทางเดียงที่ J. Liu คิดว่าจะทำให้แพนด้าไม่สูญพันธุ์คือ ต้องสร้างป่าให้แพนด้าได้อาหารและที่อยู่อาศัย ต้องจำกัดจำนวนคน ที่จะแวะเยือนป่าแพนด้า เพื่อให้แพนด้ามีอารมณ์สงบพอที่จะสืบพันธุ์ตามธรรมชาติ และถ้าสองมาตรการนี้ล้มเหลว วิธีสุดท้ายก็คือ การเชื้ออสุจิและไข่ของแพนด้ามาผสมเทียม และการทำโคลนนิ่งครับ
แหล่งที่มา http://www.mwit.ac.th/~physicslab/content_01/sutut/panda.html
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น